Sepsis haqqında məlumatlandırma və ona qulluq sahəsində böyük irəliləyiş olsa da, sepsis həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ümumi və az tanınan xəstəliklərdən biri olaraq qalır.
Aztibb.az professor Tuğhan Utkunun Türkiyə mediyasında geniş işıqlandırılan, sepsisin sağlamlıq sisteminə mənfi təsirlərindən bəhs edən məqaləsini təqdim edir.
Yazıda professor Tuğhan Utku Dünya Sepsis Günü həftəsində dünyada hər il təxminən 11 milyon insanın sepsis səbəbiylə öldüyünə və xəstəlikdə saniyələrin həyatını xilas etdiyinə diqqət çəkib.
Təsirləri baxımından ciddi sosial problem sayılan sepsis səbəbiylə bütün dünyada hər 2,8 saniyədə bir adamın öldüyü bildirilir. Professor dünyada hər il təxminən 50 milyon sepsis hadisəsi olduğunu və bu hadisələrdən təxminən 11 milyon insanın öldüyünü deyib. Bu təsirlərin həm insanın sosial həyatına, həm də səhiyyə sisteminə mənfi təsir etdiyini izah edib:
“Kəskin sağlamlıq problemi olaraq xüsusilə reanimasiya şöbələrində təzyiq yaratsa da, ciddi şəkildə bahalı bir idarəetmə prosesi olduğu üçün sağlamlıq iqtisadiyyatı üzərindəki yükü artır, iş gücü itkisi yaratdığı üçün sosial həyata mənfi təsir göstərir. Müalicə prosesindən sonra belə, xəstə şəxslərin istehsal prosesində iştirakına təsir göstərir.”
Sepsis əlamətlərinin müxtəlif vaxtlarda və müxtəlif vəziyyətlərdə meydana çıxa biləcəyini bildirən professor bunun tez-tez tənəffüs, mədə-bağırsaq (mədə, bağırsaq və sidik yolları infeksiyaları) və ya açıq yaralar kimi ümumi və qarşısı alına bilən infeksiyalara bədənin həddindən artıq reaksiyası olaraq baş verdiyini deyib.
Alim sepsisin təcili müalicə edilməsi lazım olduğunu xatırladıb: “Müalicədə hər saniyə çox əhəmiyyətlidir. Sepsisin əsas əlamətləri arasında hər hansı biri - qızdırma və ya aşağı temperatur, həddindən artıq üşütmə və əzələ ağrısı, nitqin pozulması və çaşqınlıq, şiddətli nəfəs darlığı, 1 gün ərzində sidiyə çıxa bilməmə, dəridə ləkələrlə qarşılaşırsınızsa dərhal həkimə müraciət etməlisiniz.
Dünyada sepsis mövzusunda maarifləndirmək üçün aparılan işlərin erkən və sürətli diaqnoza diqqət çəkdiyini söyləyən həkim erkən diaqnozun əhəmiyyətini qeyd edib.
Müalicə olunmayan və müalicəsi mümkün olmayan infeksiyaların sepsisə səbəb olduğunu xatırladan Tuğhan Utku, "Superbuglar kimi də tanınan, dərmana davamlı mikroblar hazırda milyonlarla insanı həyatı üçün təhlükə yaradan, müalicəsi mümkün olmayan infeksiyaya yoluxma riski ilə üz-üzə qoyur", - deyib.
Antimikroblara qarşı müqavimət sepsisin müalicəsini çətinləşdirir. İnfeksiyanı müalicə etmək üçün istifadə edilən antimikrob dərmanlara daha çox mikrob müqavimət göstərdikcə, daha çox insan sepsis inkişaf riski altındadır.
Ardı var...
