500 il əvvəl toplanmış herbarium mənzərənin necə dəyişdiyini göstərir
13.11.2023 17:00

Təbiətşünas Ulisse Aldrovandi 1551 və 1586-cı illərdə İtaliyanın Boloniya bölgəsindən bitkiləri toplayıb, kəsib və qurutmaqla dövrünün ən zəngin kolleksiyalarından birini yaradıb.


İndi botaniklər və bioloqlardan ibarət beynəlxalq komanda onun kolleksiyasına müraciət edib və ondan Bolonya landşaftında baş verən böyük dəyişiklikləri izləmək üçün istifadə edib.


Herbari qorunmaq üçün kitabların səhifələrinə diqqətlə basılmış qurudulmuş bitkilərin arxividir. Bu səhifələrdə yalnız bitki nümunələri deyil, həm də preslənmiş bitki haqqında ətraflı məlumat, o cümlədən onun adı verilir. Əsrlər boyu botaniklər, təbiətşünaslar və bitki həvəskarları belə arxivi dəyərləndiriblər.


Herbarinin ilkin məqsədi bitki növlərinin kimliyini müzakirə etmək və hansı növlərin əczaçılıq məqsədləri üçün daha yaxşı istifadə olunduğunu anlamaqdır.


Tədqiqatçılar eyni ərazidən uzun müddət ərzində müxtəlif vaxtlarda toplanmış belə kolleksiyaları müqayisə edərək, bitki həyatındakı dəyişiklikləri izləyiblər.


Bugünkü elm üçün İntibah herbariyasının ən maraqlı istifadələrindən biri qlobal dəyişikliyin biomüxtəlifliyə təsirini izləmək üçün onların botanik yaddaşını açmaqdır. Bu nöqteyi-nəzərdən onların əhəmiyyəti toplama dövrü və digər göstəricilər haqqında məlumatın mövcudluğu ilə bağlıdır.


Bolonya Universitetində qorunan və rəqəmsallaşdırılan Ulisse Aldrovandi herbariumuna Bolonya ətrafındakı ərazidə toplanmış təxminən 5000 nümunə daxildir. O, vərəqlərə yapışdırılmış hər birində 169-dan 581-ə qədər nüsxə olan 15 kitabdan ibarətdir. Yarandığı dövrdə bu, Avropada mövcud olan qurudulmuş bitkilərin ən zəngin kolleksiyasıdır.


Tədqiqatçıların fikrincə, tarixi və elmi baxımdan bu herbariumun əhəmiyyəti əvəzsizdir. Burada hazırda qida, dekorativ və ya dərman məqsədləri üçün istifadə edilən, Afrikadan və ya Mərkəzi Asiyadan gətirilən bəzi növlərin ən qədim nümunələri toplanıb.

Səadət Məmmədova
Müəllifin digər yazıları
ÇOX OXUNANLAR
Mərkəzi Klinikada 1 günlük, çəkisi 2800 qr olan körpə üzərində ağır əməliyyat icra edilib
Saray Ailə Sağlamlıq Mərkəzinin terapevti Sevinc Zeynalova vəfat edib
 Quba Regional Perinatal Mərkəzinin komandası 28-ci həftəsində doğulan körpənin həyatını xilas edib   
Hidrogen xərçəng də daxil olmaqla geniş spektrli xəstəlikləri müalicə edə bilər
 Almaniyadan dəvət olunmuş ortoped-travmatoloq Diaqnoz Tibb Mərkəzində pasiyentləri ödənişsiz qəbul edir   
Ağcabədi Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının kardioloqu - İlqar Quliyev
Endokrinoloq mühüm elementi olan “xərçəng əleyhinə” menyu təqdim edib
Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini onkoloji xəstəlikdən vəfat edib
 Qobustan Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında göz əməliyyatlarının icrasına başlanılıb   
Həyat yoldaşına böyrəyini bağışladı
“Vaksinasiyaya Dəstək” layihəsi çərçivəsində Şəki şəhər Ailə Sağlamlıq Mərkəzində 70-ə yaxın uşaq peyvənd olunub
Ürək qüsurlarının diaqnostikası və müalicə yolları   
Rəşad Mahmudov Lənkəranda Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 101 illiyinə həsr olunmuş elmi seminarda çıxış edib
Hepatoloq Tofiq Əkbərov Türkiyədə XV Beynəlxalq Hepatoloji Konqresdə iştirak edib