Palliativ (latın palio - örtürəm, qoruyuram) yardım (PY) – ixtisaslaşmış tibbi müalicə məhdud nəticələr verdiyi zaman sağalmaz xəstəlik diaqnozu qoyulmuş xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə xəstələrə və onların ailə üzvlərinə göstərilən çoxsahəli xidmətlərin əlaqələndirilmiş, uzlaşdırılmış sistemidir.
Aztibb.az palliativ yardım xidmətinin qısa izahını təqdim edir.
2002-ci ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) PY-ın tərifini genişləndirmişdir: “Palliativ yardım ağrı və digər fiziki, psixo-sosial və mənəvi problemlərin erkən aşkar edilməsi, düzgün qiymətləndirilməsi və müalicəsi vasitəsilə əzab-əziyyətin qarşısının alınması və yüngülləşdirilməsi ilə həyat üçün təhlükəli olan xəstəliklə bağlı problemlərlə üzləşən xəstələrin və onların ailələrinin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdıran bir yanaşmadır”.
Bu prosesdə xəstələrin istək və arzuları, habelə sosial, psixoloji və mənəvi-ruhi ehtiyacları əsas götürülür. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən böyüklər və uşaqlar üçün PY-a ən çox ehtiyac yaradan geniş yayılmış xəstəliklər və vəziyyətlərin siyahısı tərtib edilib:
Böyüklərlərdə: Alzheymer və digər demensiyalar, xərçəng, ürək-damar xəstəlikləri (qəfləti ölüm istisna olmaqla), qaraciyər sirrozu, xronik obstruktiv ağciyər xəstəliyi, şəkərli diabet, İİV/QİÇS, böyrək çatışmazlığı, dağınız skleroz, Parkinson xəstəliyi, revmatoid artrit və dərmana davamlı vərəm.
Uşaqlarda: xərçəng, ürək-damar xəstəlikləri (qəfləti ölüm istisna olmaqla), qaraciyər sirrozu, anadangəlmə anomaliyalar (ürək qüsurları istisna olmaqla), qan xəstəlikləri və immunoloji pozuntular, meningit, böyrək xəstəlikləri, nevroloji və neonatal xəstəliklər.
Palliativ yardım, xəstəliyin müalicəsi mümkün olmadığı halda, təngnəfəslik, ürəkbulanma və qusma da daxil olmaqla xəstəliyin əlamətlərinin yüngülləşməsinə kömək edir. Bundan əlavə, palliativ yardıma ehtiyacı olan xəstələr mənəvi və emosional dəstək, psixososial yardım, ümumi və xüsusi qayğı və s. xidmətlərlə əhatə olunmalıdır.
Palliativ yardım, ona ehtiyacı olan insanın qalan ömrünün keyfiyyətinə diqqətin cəmlənməsi deməkdir. Bu zaman xəstəyə göstərilən qulluq ən mühüm yer tutur. Xəstəyə qulluq xəstənin hərtərəfli yardımın göstərilməsinin ayrılmaz və vacib hissəsidir.
Düzgün qurulmuş qulluq müvəffəqiyyətin 50%-dən az olmaması deməkdir, çünki xəstənin əhvalı və psixoloji vəziyyəti palliativ qulluq zamanı uğurlu müdaxilələrin aparılmasında son dərəcə vacibdir.
