Bu dövrdə Şərq alimlərinin əsərlərində gigiyena məsələlərinə xüsusi diqqət verilirdi. Rəvayətə görə, süfi alim Zəkəriyya Ər-Razidən Bağdad şəhərinin harasında xəstəxana binası tikmək daha məsləhətdir soruşduqda, o, deyib ki, şəhərin müxtəlif ərazilərinə bir şaqqa ət asın. O ət harada daha gec xarab olarsa xəstəxananı da orda tikin.
Aztibb.az o dövrün təbib-alimlərinin əsasını qoyduğu tibbi məktəb və müalicəxanalar haqqında növbəti yazını təqdim edir.
Elxanilər dövründə xəstələrin müalicəsi üçün xüsusi binalar tikilirdi ki, bunlar da darüş-şəfa adlanırdı. Bunlardan ən məşhuru Təbriz şəhərində yerləşən darüş-şəfa idi.
Azərbaycanın görkəmli alimlərindən biri olan Seyidağa Onullahi özünün “XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhərinin tarixi” və “Rəb-e Rəşidi və onun tarixi əhəmiyyəti” adlı əsərlərində Təbriz şəhəri haqqında məlumat verərkən burada yerləşən xəstəxanalardan bəhs edirdi.
S.Onullahi bildirirdi ki, bu böyük kompleksdə dünya əhəmiyyətli tibb fakültəsi fəaliyyət göstərirdi. Tibb fakültəsinə böyük azərbaycanlı alim Fəzlullah Rəşidəddin Həmədani şəxsən nəzarət edirdi. Burada tələbələr 5 il təhsil aldıqdan sonra 3 il ustadın yanında qalır və təcrübə keçirdilər. Bu prosesdən sonra onlara müstəqil işləmə hüququ verilirdi.
Darüş-şəfa Avrasiyanın ən böyük xəstəxanalarından və tibb məktəblərindən biri idi. Burada ənənəvi İslam təbabəti ilə yanaşı Çin və Tibet təbabətinin sirləri də tələbələrə öyrədilirdi.
Müəllif həmçinin bu kompleksdə daruxanələrin (əczaxanaların) fəaliyyət göstərdiyini də qeyd edib.
Mənbələrin məlumatına görə XV əsrdə Azərbaycan hökmdarı Sultan Yaqub Ağqoyunlunun Təbrizdə “Həft behişt” (“Yeddi cənnət”) sarayında 1000 çarpayılıq xəstəxana və dünyanın hər yerindən, o cümlədən Hindistandan və Çindən gətirilmiş dərman vasitələri ilə təchiz olunmuş əczaxana vardı. Bu xəstəxanada səriştəli təbiblər çalışırdılar.
Məşhur təbib-alim Ömər İbn Osman Şamaxıda Məlhəm kəndinin yaxınlığında böyük bir tibb məktəbinin əsasını qoyub. Orada həm gənc həkimlər hazırlanırdı, həm də həkimlər öz biliklərini təkmilləşdirirdi. Bu tibb məktəbinin nəzdində xüsusi klinikalar, dərmanxanalar və laboratoriyalar var idi.
Tibb məktəbinin nəzdində olan dərmanxanalarda müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində işlədilən məlhəmlər ilə bərabər həblər, tozlar, plastrlar, dəmləmələr, şərbətlər, məcunlar da hazırlanırdı. Tibb məktəbinin yaxınlığında dərman bitkilərini becərmək üçün xüsusi sahələr ayrılırdı.
