“Peyvənd effektsiz olarsa, koronavirusun mutasiyaya uğramış yeni dalğalarını müşahidə edəcəyik”.

Bildiyimiz kimi, Azərbaycanda koronavirusa qarşı peyvəndlənmə prosesinə başlanılıb. İlk peyvənd olunan tibb işçilərindən biri də həkim-pediatr Aytən İsmayılzadə olub.

A.İsmayılzadə peyvəndlə bağlı fikirlərini və peyvəndlənmə prosesində baş verənləri Aztibb.az-a müsahibəsində bölüşüb.

Həmin müsahibəni təqdim edir:

- Peyvəndlə bağlı fikirlər birmənalı deyil, sizcə, bu mülahizələrin nə dərəcədə doğruluq payı var?

- Mən də peyvənd olundum. Ümumiyyətlə peyvəndlərlə bağlı fikirlər nəinki ölkəmizdə, dünyada da birmənalı deyil. Məhz koronavirus infeksiyasına qarşı olan peyvəndlə bağlı fikirlərin müxtəlif olması ondan irəli gəlir ki, bu xəstəlik özünü birmənalı şəkildə göstərmədi. Koronavirusla bağlı müxtəlif çaşqınlıq yaradan məqamlar olurdu deyə, insanlar arasında bu virusun peyvəndində də hər hansı bir süni müdaxilələrin və s. olmağı kimi fikirlər yaranıb. Amma bu fikirlər doğru deyil. Əgər effektiv olarsa, virusdan qorunmağın ən yaxşı yolu peyvənddir. Peyvənd də o zaman effektiv olur ki, o, virusa, törədiciyə qarşı immunitet, anticism yarada bilsin. Təəssüflər olsun ki, koronavirus infeksiyasına qarşı orqanizmdə davamlı immunitet yaranmır. Peyvəndin də bizi qoruyub-qorumayacağı sual altındadır. Sadəcə, biz bu təcrübənin baş tutması, reallaşması üçün iştirakçılardan biri olmağa məcburuq. Çünki biz bu təcrübədə iştirak etməsək, baş tutmaz və nəticələr yarımçıq, naməlum olar. Lakin peyvənd olunduqdan sonra nəticə yaxşı olmayacaqsa, yəni xəstəliyə yenidən yoluxa biləcəyiksə, bu, peyvəndin effektivsizliyini göstərəcək. Amma peyvəndin effektivliyi 90%-dən yuxarı olarsa, insanlar virusa yoluxsa da, yüngül keçirər, ağırlaşmaz, yaxud da heç yoluxmaz.

- Azərbaycanda vurulan peyvəndin hansı əks təsirləri ola bilər?

- Peyvəndin bizə heç bir əks-təsiri olmayacaq. Canlı peyvəndlər daha çox hərarət və s. kimi əlavə təsirlərə malik olur. Bizim ölkəmizdə istifadə olunan “Sinovac” vaksini isə ölü peyvənddir. Bu vaksin ancaq allergik və s. reaksiya göstərə bilər.

- Siz də peyvənd vurdurmusunuz. Hansı formada peyvəndlərdən istifadə edildi?

- Adi şprislə birdəfəlik doza olaraq hər kəsə bir flakon ayrıldı. Mənə də bu qayda ilə 0.5 ml dozada vuruldu.

- Peyvəndlənmə yoluxmanın qarşısını tam ala bilər?

- Peyvənd effektiv olarsa, yoluxma zəncirini qıra biləcək. Yox, əgər effektsiz olarsa, qıra bilməyəcək və təkrar virusun mutasiyaya uğramış yeni dalğalarını müşahidə edəcəyik.

- İnsanlar peyvənd vurdurmaqdan ehtiyat edir. Bununla bağlı məsləhətlərinizi eşitmək istərdik

- İnsanlara məsləhətim budur ki, peyvənddən qorxmaq lazım deyil. Xəstəliyi keçirdikdən sonra da virusa qarşı daimi immunitet yaranmır. Buna görə də peyvənd vurdurmaq lazımdır. Peyvəndin az sayda olduğunu nəzərə alaraq, heç olmasa kimlər siyahıya daxildirsə, onlar bu fürsətdən yararlansınlar. Ola bilər ki, peyvəndin qoruyuculuğu olsun. Tam dəqiq deyə bilmirik ki, nəticə necə olacaq, amma ola bilər ki, peyvəndin qoruyuculuğu olsun. Peyvəndi vurdurmağın heç bir əks-təsiri yoxdur. Əks-təsir peyvəndin bəzi komponentlərinə qarşı həssaslıqda ola bilər. Lakin uşaq yaşlarında peyvənd olunan insanlar bu peyvəndi də normal keçirəcəklər. Çünki  peyvəndlərin istehsal texnologiyası eynidir. Antigenlərin üzərinə hopturulub saxlanılırsa, peyvənddə olan maddələr eynidir, dəyişdirilmir. Hətta əvvəlki vaxtlardakı peyvəndlər kimi qatqılı deyil, daha da təmizliyə doğru aparılır. Ona görə də peyvəndin hər hansı bir yan təsirinin görülmə riski demək olar ki, yox dərəcəsindədir.