Bəzi hökumətlər əhalisinin iqlim dəyişikliyinin təsirlərindən qorunması probleminə diqqətlə yanaşır, lakin çox vaxt effektiv tədbirlər üçün onların kifayət qədər vəsaitləri olmur. Bu barədə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) yeni hesabatında deyilir.
Dünyanın 95 ölkəsindəki vəziyyətin nəzərdən keçirildiyi hesabatın müəllifləri belə qənaətə gəliblər ki, dövlətlərin yalnız dörddə birində hökumətlər səhiyyə və iqlim dəyişikliyi sahəsində öz planlarını tam şəkildə həyata keçirə bilirlər. COVID-19 pandemiyası maliyyə və kadr çatışmazlığı problemini daha da ağırlaşdırdı. Ekspertlər qeyd edirlər ki, əhalinin ən həssas qrupları - etnik azlıqlar, yoxsullar, qaçqın və köçkünlər, qocalar, qadınlar və uşaqlar daha çox riskə məruz qalırlar.
Hesabatın dərc edilməsi bu günlərdə Qlazqoda keçirilən COP-26 İqlim Konfransı ilə eyni vaxta təsadüf edilib. ÜST-ün Ətraf mühit, iqlim dəyişikliyi və sağlamlıq məsələləri üzrə direktoru Mariya Neyranın sözlərinə görə, tədqiqatın nəticələri göstərir ki, bir çox ölkələr əhalisinin sağlamlığını iqlim böhranının təsirlərindən qorumağa tamamilə hazır deyillər.
“COP-26-da Qlazqoda bizim vəzifəmiz beynəlxalq ictimaiyyəti ehtiyacı olan ölkələri dəstəkləməyə inandırmaqdır. Biz birgə səylərlə insanları sağlamlıq üçün ən təhlükəli təhdiddən qoruya biləcəyimizi istəyirik", - deyə o bildirib.
Məsələn, ÜST-ün tövsiyələrinə uyğun olaraq havanın keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün tədbirlər görülərsə, havanın çirklənməsi ilə bağlı səbəblərdən ölüm hallarını 80 faiz azaltmaq olar. İlk dəfə belə bir araşdırma 2019-cu ildə aparılmışdı - beləliklə, hazırkı hesabat vəziyyəti dinamikada izləməyə və əldə edilmiş uğurları və ya buraxılmış səhvləri qiymətləndirməyə imkan verir.
Kifayət qədər maliyyələşmənin olmaması hər zaman əsas maneə olaraq qalır. Lakin bu gün ölkələrin 70 faizi belə hesab edir, iki il əvvəl isə respondentlərin 56 faizi vəsaitin məhdud olduğunu göstərirdi.
İkinci ən çox görülən səbəb kadr çatışmazlığıdır. Pandemiya ilə əlaqədar olaraq, bu, xüsusilə aktuallaşıb, çünki bütün qüvvələr indi COVID-19 ilə mübarizəyə atılıb. Son sorğuda iştirak edənlərin üçdə biri də təsərrüfatın müxtəlif sektorları arasında koordinasiyanın kifayət qədər olmamasından şikayətlənib.
Amma yaxşı xəbərlər də var: məsələn, ölkələrin 75 faizində əhalinin sağlamlığının iqlim dəyişikliyinin zərərli təsirindən qorunması üzrə plan artıq hazırlanıb və ya hazırlanır, ölkələrin 85 faizində iqlim və səhiyyə üzrə xüsusi nümayəndə vəzifəsi təsis edilib, 54 faizində isə müvafiq işçi qrupu yaradılıb.
ÜST qeyd edir ki, bu gün əsas məsələ hökumətlərin bu sahədə strategiya hazırlamasına və ya həyata keçirməsinə mane olan əngəlləri aradan qaldırmaqdır. Tədqiqatın müəllifləri xatırladırlar ki, indi bunu etməyin əsl zamanıdır, çünki böhrandan sonra bərpaetmə real dəyişikliklərə nail olmaq üçün bir fürsətdir.
