"Koronavirusdan sağalanlar və reabilitasiya keçənlərlə mütəmadi ünsiyyətdən sonra deyə bilərəm ki, istənilən koronavirus keçirmiş şəxs 20 il qocalır. Bu orqanizmin virusla müharibədən sonrakı vəziyyətidir".
Aztibb.az v1.ru resursuna istinadla xəbər verir ki, bunu Rusiyalı professor Sergey Nedoqoda bildirib.
Xəstəliyi keçirib, ambulator və ya stasionarda 14-21 gün müalicə almaq virusla mübarizənin hələ birinci, başlanğıc hissəsidir.
Bu gün dünya virusun sonrakı fəsadı, orqanizmdə təsiri, xəstənin hansı hallardan keçəcəyi barədə elmi-tibbi məlumatlara malik deyil.
Lakin koronavirusu keçirmiş xəstələr hələ də əziyyət çəkirlər: bəzi insanlarda dad, iybilmə qayıtmayıb, bəziləri idman edə bilmir, təngnəfəs olur, digərlərində isə ağrılar olur, çoxu isə psixoloji baxımdan çöküb.
Professor bu xəstələrin tam bərpa olmaq üçün hansı reabilitasiyadan keçməli olduğunu da vurğulayıb.
O, bildirib ki, ilk dəfə Avropada qeydə alınan post-COVID və ya uzun COVID sindromu xəstələrdə 3-6 ay, bəzən isə naməlum müddətə kimi çəkə bilər. Nə qədər çəkirsə, çəksin bu sindrom var və biz xəstələrə bu yolda dəstək olmalıyıq.
"İstər yüngül, istər orta ağır formada xəstəlik istənilən halda iri və xırda damarların keçiriciliyini pozur, zədələyir və trombozluğa meyillik yaradır.
Koronavirusun bərk-bərk yapışdığı ACE2 reseptorları bədənin bütün toxumalarında var. Maksimal dərəcədə bağırsaqlardadır, ikinci yerdə ürək, damarlar, sonra ağciyərlər gəlir.
Eləcə də qan, bütün orqan və toxumalara getdiyindən, deməli, virus hər yerdə ola bilər.
Holland alimlərinin son elmi araşdırmasına görə, koronavirus keçirmiş xəstənin orqan və sistemləri 20 il qocalır. Bu insanlarda şəkərli diabet, təzyiq, bağırsaq və qaraciyər tərəfindən müxtəlif patologoyalar yarana bilər. Koronavirusdan sonra xəstəliyin fəsadlarının simptomları özünü 2 həftə sonra da, 90 gün ərzində təkrar-təkrar göstərə bilər.
Öz pasiyentlərimdə görürəm ki, hətta ən yüngül forma keçirənlərdə belə 2-3 ay ciddi və aydın astenik sindrom müşahidə edilir. Xəstə özünü 1 həftə yaxşı hiss edir, sonra birdən 10 gün narahatlıqlar başlayır. Zəiflik, yorğunluq, fiziki yük və çox iş, gəzmək zamanı təngnəfəslik, depressiya, iştahsızlıq olur.
Ona görə da 21 gün müalicə almaq, COVID-19-dan tam xilas olmaq demək deyil.
COVID-19-un bədəndə nə qədər qalıb, nələr yaradacağını biz bir il sonra, indiki xəstələri müşahidə edərək biləcəyik.
COVID-19 xəstələri nələri etməlidirlər?
Xəstələr tənəffüs gimnastikası, fizioterapiya, LFK, yüngül idman, masaj və nevroloji müalicədən keçməlidirlər. 2 həftəlik reabilitasiya kursu 3-4 aydan bir təkrarlanmalıdır.
Xarici ölkələrdəki həkimlər bu xəstələrə hər şeyi asta-asta, zamanla, az yüklə başlamağı tövsiyə edir.
Yürüş, gəzmək gündə 10 dəqiqədən asta templə başlayıb, 2 həftəyə 1 saata qaldırılmalıdır. Birdən-birə kilometrlərlə yol getmək olmaz.
Xəstələr yorğunluqdan, susuzluqdan, təngnəfəslikdən, tərləmədən özlərini gözləməlidir.
Əgər xəstədə sakit halda ürək vurğusu 100-ü keçirsə, temperaturu 37,3-dən düşmürsə, adi danışıqda təngnəfəs olursa, təzyiqi yüksəlirsə, o zaman daha ciddi müayinə, müalicələrə cəlb olunmalıdır.
Xəstələr qətiyyən şar üfləməklə, ağciyərlərini məşq etdirməsinlər. Bu çox zərərlidir. Onun əvəzinə "Kvadrat tənəffüs" metodundan istifadə olunmalıdır. Bu metod zamanı nəfəs almaq nəfəsi verməkdən 2 dəfə uzun olur. Adətən insan qısa nəfəs alıb, uzun nəfəs verir. Bu dəfə əksinə etməlisiz.
Bu metod ağciyərləri drenaj edir, simpatik sinir sistemini sakitləşdirir.
