Səhiyyə Nazirliyi Ailə Planlanması Məsləhətxanasının həkimi Dilarə Zeynalova hamiləlik dövründə qəbul ediləcək vitaminlərlə bağlı suallarımızı cavablandırıb.
Aztibb.az müsahibəni təqdim edir:
- Dilarə xanım, ilk öncə bilmək istərdik ki, vitaminlər hamiləlik dövründə ana və bətnindəki körpəni hansı formada dəstəkliyir?
- Vitaminlər hamiləlik dövründə həm ananın, həm də inkişaf edən dölün sağlamlığının dəstəklənməsində mühüm rol oynayır. Hamiləlik dövrü boyunca ananın həkim məsləhəti ilə bir neçə adda vitaminlərin qəbulu məqsədəuyğun hesab edilir.
- Hansı vitaminlərin qəbulu məsləhət görülür?
- İlk öncə fol turşusu (Vitamin B9) hamiləliyin erkən dövrlərində çox vacibdir. Çünki körpənin beyin və onurğa beyni inkişafına töhfə verir, gələcəkdə yarana biləcək hansısa bir qüsurun qarşısını alır. O, həmçinin DNT istehsalında və hüceyrə bölünməsində də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Dəmir həm ana, həm də böyüyən döl üçün oksigen təminatında qanın artımında rol oynayır. Hamiləlik dövründə tez-tez rast gəlinən yorğunluq və digər ağırlaşmalara səbəb ola bilən anemiyanın qarşısını alır.
Kalsium körpənin sümük və dişlərinin inkişafı üçün vacibdir. Bu, eyni zamanda anaya öz sümük sıxlığını qorumağa kömək edir, düzgün əzələ və sinir funksiyasını dəstəkləyir.
Vitamin D sümük sağlamlığını və inkişafını dəstəkləmək üçün kalsiumla birlikdə işləyir. O, həmçinin immunitet sisteminin formalaşmasında da vacib rol oynayır.
Vitamin C toxumaların böyüməsinə və bərpasına kömək edən bir antioksidantdır. Bədənin bitki mənşəli qidalardan dəmiri mənimsəməsinə kömək edir və immunitet sistemini dəstəkləyir.
Vitamin A embrionun böyüməsi və inkişafı üçün lazımdır. Bununla belə, hamiləlik dövründə, xüsusilə retinol şəklində (heyvan mənşəli məhsullarda var) A vitaminin həddindən artıq qəbulundan çəkinmək lazımdır.
Vitamin E hüceyrələri zədələnmədən qorumağa kömək edən bir antioksidantdır. O, həmçinin immunitet sistemini dəstəkləyir və dəri sağlamlığına kömək edir.
K vitamini düzgün qan laxtalanması və sümük sağlamlığı üçün vacibdir. Doğuş zamanı həddindən artıq qanaxmanın qarşısını almağa yardım edir.
B6 və B12 daxil olmaqla, B vitaminləri enerji mübadiləsinə və qırmızı qan hüceyrələrinin formalaşmasına kömək edir. Vitamin B6 bəzi hamilə qadınlar üçün ürəkbulanma hallarının qarşısını almağa kömək edir.
- Hamiləliyin hansı dövründən etibarən vitamin qəbulu başlanılmalıdır?
- İdeal olaraq, qadınlar hamilə qalmazdan əvvəl, prekonsepsiya dövründə prenatal vitaminlər qəbul etməyə başlamalıdırlar. Bu, onların orqanizmlərinin ilk andan sağlam hamiləliyi dəstəkləmək üçün lazımi qida maddələrinə malik olmasını təmin edir. Sinir borusu qüsurları hamiləliyin çox erkən mərhələlərində inkişaf edə bildiyi üçün (çox vaxt qadın hamilə olduğunu bilməmişdən öncə), konsepsiyadan əvvəl kifayət qədər fol turşusu qəbul etmək xüsusilə vacibdir.
Bununla belə, əgər qadın konsepsiyadan öncə prenatal vitaminlər qəbul etməyibsə, hamilə olduğunu anladığı dövrdən etibarən başlamalıdır.
Birinci trimestrin əvvəlində sinir borusu əmələ gəlir, həmçinin mühüm orqan və sistemlər inkişaf edir. Fol turşusu, dəmir və digərləri kimi prenatal vitaminlərdə olan qidalar bu dövrdə körpənin böyüməsini və inkişafını dəstəkləmək üçün çox vacibdir.
- Hamiləlik, qidalanma və vitaminlər baradə son olaraq hansı məsləhətləri verə bilərsiniz?
- Hamiləlik dövründə qida rejiminə və ya vitamin qəbuluna dair hansısa dəyişiklik etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Onlar qadının fərdi sağlamlığına, pəhrizinə və xüsusi ehtiyaclarına əsaslanaraq fərdi tövsiyələr verə bilərlər.
Bilmək vacibdir ki, hamilə dövründə qadınlar üçün vitamin qəbulunun ən yaxşı yolu balanslaşdırılmış və müxtəlif pəhrizdir. Bəzi vitaminlərin həddindən artıq qəbulu da zərərli ola biləcəyi üçün adətən vitaminləri qida mənbələrindən almaq tövsiyə olunur.
