Arxeoloqların yeni kəşfi qədim sivilizasiya və o dövrün ictimai sağlamlıq məlumatlarını öyrənməyə imkan verir
14.02.2024 11:45

Məşhur arxeoloq Emmanuel Lepagenin rəhbərliyi ilə alimlər bu yaxınlarda Misirdə heyrətamiz bir kəşf ediblər - onlar tarixdən əvvəlki uşaqların qalıqlarını aşkar ediblər. Bu kəşf Krallar Vadisi ərazisində mütəxəssislər qrupu tərəfindən aparılan hərtərəfli arxeoloji tədqiqat sayəsində mümkün olub.

Aztibb.az xəbər verir ki, “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) elmi jurnalında dərc olunan tədqiqat tarixdən əvvəlki cəmiyyət və onun uşaqlarla əlaqəsini dərk etməyimizə mühüm töhfədir. Qazıntılar zamanı tapılan qalıqlar təxminən eramızdan əvvəl 4000-ci illərə aiddir və bu, onları Misirdə indiyə qədər tapılan ən qədim uşaq qalıqlarından birinə çevirir.

Bu tapıntının əsas xüsusiyyətlərindən biri də qalıqların təkcə yeni doğulmuş uşaqlara deyil, yetkin yaşlı uşaqlara da aid olmasıdır. Bu, alimlərə qədim misirlilərin uşaqları ilə necə davrandıqları və kiçik insanların ölümü ilə bağlı hansı ritualları yerinə yetirdikləri və ölüm səbəbləri barədə fərziyyələr irəli sürməyə imkan verir.

Arxeoloqlar qalıqların kiçik gil qablara yerləşdirildiyini aşkar ediblər ki, bu da qədim misirlilərin uşaqları üçün müəyyən dəfn mərasimləri yerinə yetirdiyini göstərir. Bu onu göstərə bilər ki, o dövrdə uşaqların cəmiyyətdə özünəməxsus yeri vardı və onların ölümü rituallarla müşayiət olunurdu.

Qalıqların sonrakı təhlili elm adamlarına bu uşaqların ölümünə səbəb ola biləcək bəzi xəstəlikləri və xəsarətləri müəyyən etməyə imkan verib. Onlardan bəzilərinin malyariya kimi yoluxucu xəstəliklərdən əziyyət çəkməsi, bu xəstəliklərin o dövrdə adi olduğunu göstərir. Digər uşaqlarda, ehtimal ki, qəza və ya zorakılıqla bağlı fiziki travma əlamətləri müşahidə olunub.

Bu kəşf qədim Misir cəmiyyəti və onun uşaqlara münasibəti haqqında anlayışımız üçün çox böyük təsirə malikdir. Bu, bizə bu qədim sivilizasiyanın tarixini daha dərindən öyrənməyə və onun mədəniyyəti, inancları və adət-ənənələrini öyrənməyə imkan verir. Bundan əlavə, bu tapıntılar gələcək tədqiqatlar üçün başlanğıc nöqtəsi ola bilər və qədim dövrlərdə uşaq təbabəti və ictimai sağlamlıq haqqında biliklərimizi genişləndirməyə kömək edə bilər.

PNAS jurnalında dərc edilən araşdırmanın nəticələri bütün dünya alimlərinin böyük marağına səbəb olub. Onlar bu kəşfin əhəmiyyətini və onun arxeologiya, antropologiya, tibb və tarix daxil olmaqla müxtəlif elm sahələrinə potensial təsirini qəbul edirlər.

Səadət Məmmədova
Müəllifin digər yazıları
ÇOX OXUNANLAR
Diyetoloq arıqlamaq üçün daha tez-tez gülməyi və əsnəməyi məsləhət görüb
Suyun düzgün içilməsi ilə bağlı keçmişin məsləhətləri
Sümük bulyonu arıqlamağa kömək edir
Bakı Baş Səhiyyə Mərkəzinin tabeliyindəki tibb müəssisələrinə işçilər axtarılır
TƏBİB Bakı Baş Səhiyyə Mərkəzinin tabeliyində olan tibb müəssisələri üzrə vakant yerlər elan edir
Dəmir çatışmazlığı ilə bağlı yaranan anemiya xəstəliyinin təbii yollarla müalicəsi
Aynurə Əliyeva - Suraxanı Tibb Mərkəzinin psixoloqu
Bundan sonra işə qəbul və sürücülük vəsiqəsi əldə etmək üçün tibbi arayışlar elektron olacaq
Səhiyyə Nazirliyi akademik Zərifə Əliyevanın 101 illiyi münasibətilə fleşmob təşkil edib
Şəkərli diabet xəstəliyinin əlamətləri nələrdir?  
8 yaşlı uşaq üzərində icbari tibbi sığorta ilə qaraciyər transplantasiyası əməliyyatı həyata keçirilib
Həyata keçirdiyi hər bir proseduru dəqiqliyi ilə yoxlayan həkim - Məlahət Əzizova
Turanə Əliyeva - Suraxani Tibb Mərkəzinin həkim-psixiatrı
Salyanda göz müayinəsi aksiyası təşkil olunub
ATU-nun əməkdaşları Beynəlxalq Sitopatoloji Konqresdə iştirak ediblər